KĄCIK JĘZYKA ANGIELSKIEGO

Wiek przedszkolny to doskonały czas na przyswajanie umiejętności językowych. Głównym zadaniem nauczyciela w pracy z dziećmi jest osłuchiwanie ich z językiem. Czyni to mówiąc do nich w języku obcym w sytuacjach dla nich zrozumiałych, gdzie często się domyślają znaczenia zwrotu rozumiejąc całość sytuacji. Czyni to też zapewniając im kontakt z piosenkami, wierszykami, rymowankami, a także jeśli to możliwe płytami DVD. Ważnym zadaniem jest zachęcanie dzieci do dalszej nauki. Czyni to poprzez pochwały i poprzez pokazanie, że nauka języka to rzecz ciekawa i przyjemna.

Nauka języka obcego w przedszkolu ma swą wyraźną specyfikę. Małe dzieci charakteryzuje przede wszystkim potrzeba słuchania, nieumiejętność czytania i pisania lub niewielki rozwój tych sprawności oraz nieumiejętność pracy własnej. Oznacza to, że:

• istnieje ogromna potrzeba osłuchiwania dzieci z językiem obcym poprzez opowiadania, bajki, wiersze, piosenki, płyty CD czy też DVD, gdyż to właśnie przez słuchanie nauczyły się one swego języka ojczystego,
• istnieje potrzeba wprowadzania do nauki mówienia, ale możliwości są tu często ograniczone do typowych zwrotów, prostych zdań i mowy naśladowczej w postaci piosenek i rymowanek,
• nie ma podstaw i możliwości oparcia nauki na tekstach przeznaczonych do czytania
• nie ma możliwości i powodu skłaniać dzieci do regularnej nauki pisania,
• sposób pracy jest ważniejszy niż jej wymierny efekt, gdyż motywacja do pracy jako fundament dalszej wieloletniej pracy jest w tej grupie wieku jest ważniejsza niż wymierne efekty językowe.

Ze względu na cechy dzieci nauka języka musi być z konieczności ukierunkowana na rozwój sprawności rozumienia ze słuchu i naukę słownictwa. Słownictwo zaś musi być wprowadzanie nie w izolacji, a w prostych zdaniach, co stanowi zarazem wprowadzenie do sprawności mówienia. Nauka nie ma charakteru systematycznego, a jest to raczej osłuchiwanie z językiem, budowanie pozytywnej motywacji i stwarzanie podwalin pod przyszłą, już systematyczną pracę nad językiem.

Aby nauka języka obcego wśród małych dzieci była „owocna” nauczyciel musi znać cechy rozwojowe swoich podopiecznych. Nieznajomość tych cech i walka z zachowaniami wynikającymi z nich z góry skazana jest na niepowodzenie i zniechęca uczniów do zajęć.

Jakie są zatem cechy dzieci, o których nauczyciel musi pamiętać i jakie praktyczne wnioski wynikają z ich znajomości?

Dzieci charakteryzuje przede wszystkim myślenie konkretne i pamięć mechaniczna. Nie jest jeszcze u nich wykształcone myślenie abstrakcyjne i pamięć logiczna, które pojawiają się dopiero w okresie dojrzewania. Oznacza to, że:

• nauka musi wiązać się z konkretnymi przedmiotami i sytuacjami,
• nauczanie musi dotyczyć tego, co znajduje się w zasięgu wzroku dziecka,
• w centrum nauki znajdą się wobec tego nazwy przedmiotów i osób, proste polecenia i zwroty, a więc nauka słownictwa, a w żadnym wypadku nie formalna nauka gramatyki,
• nieprzydatne okażą się więc objaśnienia, terminy gramatyczne i diagramy, a przydatne będą jedynie stale powtarzane przykłady sensownych, prawdziwych i znaczących dla dzieci zdań.

Dzieci charakteryzuje też szybkie zapominanie pomimo szybkiego zapamiętywania i krótkie odcinki koncentracji uwagi. Oznacza to, że:

• nauczanie musi odbywać się poprzez wielokrotne powtórzenia,
• liczne powtórzenia muszą być dla dzieci atrakcyjne, stąd przydatność często powtarzanych piosenek, wierszy i rymowanek, a więc powtórzeń mniej nużących ora powtórzeń w różnych formach,
• poszczególne zadania i ćwiczenia muszą być krótkie,
• niezbędne są częste zmiany aktywności,
• niezbędna jest ogromna różnorodność bodźców podtrzymujących uwagę, a więc obraz, dźwięk, ruch - stąd przydatność śpiewu, gier ruchowych, oglądania i kolorowania obrazków a jeżeli to możliwe także DVD,
• potrzebne jest stałe powracania do już przerobionych partii materiału.

Dziecko charakteryzuje także stała potrzeba zabawy i aktywności fizycznej . Oznacza to, że:

• w nauce dominować musi zabawa językowa,
• nauka musi być oparta na aktywności, ruchu, elementach reagowania całym ciałem ( np. zamiast „powiedzcie, czy to co powiem jest prawdziwe” - raczej „klaśnijcie, jeśli to prawda- podskoczcie, jeśli to nieprawda” ),
• aktywność językowa dziecka musi być wielostronna i współwystępować z takimi działaniami jak rysowanie, kolorowanie, wycinanie, klejenie, zabawy ruchowe.

Dzieci charakteryzuje też potrzeba sterowania własną aktywnością i podejmowania działań dopiero wtedy, gdy czują się do tego gotowe. Oznacza to, że:

• nie można zmuszać dziecka do mówienia, jeśli samo tego nie chce, tym bardziej że słuchanie w tym wieku to najlepsza nauka,
• warto skłaniać dzieci do powtórzeń grupowych, chóralnych, w których czują się bezpiecznie,
• warto organizować scenki i kilkuzdaniowe „mini-teatrzyki”, by ułatwić pierwsze publiczne wypowiedzi,
• warto zachęcać do wypowiedzi nie wskazując błędów, a raczej samemu powtarzając kilkakrotnie zdanie zawierające poprawną formę,
• warto wielokrotnie powtarzać proste, typowe, rutynowe zwroty ( powitania, pożegnania, podziękowania itd. ) - te stanowią najlepszy pomost do mówienia dla dzieci wstydliwych i nieśmiałych.

Reakcje emocjonalne dzieci są bardzo silne i spontaniczne, silniejsze często niż ich reakcje intelektualne. Oznacza to, że:

• najważniejszy czynnik motywujący to życzliwy, ciepły, zachęcający opiekun - nauczyciel - osoba, z którą miło i bezpiecznie jest przebywać,
• należy pogodzić się z wyraźnym okazywaniem przez dzieci nie tylko entuzjazmu i pogody, ale także znudzenia, niechęci i zmęczenia - nie traktując tego objawu jako objawu niegrzeczności, a jako sygnał do zmiany aktywności, tematu czy sytuacji,
• warto pamiętać, że rywalizacja w grach to działanie motywujące, ale też niosące wiele rozgoryczeń, bo wygrany jest jeden, a zniechęconych wielu, toteż stosowanie konkursów trzeba albo znacznie ograniczyć, albo umożliwić kolejne wygrane różnym osobom ( niekiedy pierwszym zgłaszającym się, niekiedy dokładnym, niekiedy poprawnie mówiącym, niekiedy dobrze rysującym, a czasem ładnie śpiewającym czy szybko biegającym ), tak by motywować wszystkie dzieci,
• humor i komizm pomagają w nauce, o ile nie jest to humor czyimś kosztem, stąd wartość komiksów, historyjek obrazkowych, dowcipów rysunkowych - nigdy zaś śmiech z cudzego błędu czy niepowodzenia.

PROPONOWANE TREŚCI NAUCZANIA

• ja,
• moja rodzina,
• moje zabawki,
• zwierzęta na gospodarstwie,
• dzikie zwierzęta,
• kolory,
• otaczające nas kształty,
• części ciała,
• owoce i warzywa,
• pomieszczenia w domu,
• ubrania,
• stany emocjonalne i inne,
• przybory szkolne,
• dni tygodnia,
• mój dom,
• zima,
• Święta Bożego Narodzenia,
• Święta Wielkanocne,
• podstawowe czasowniki,
• podstawowe przymiotniki,
• liczebniki 1 - 10,
• pory roku.

Opracowała: Marzena Kryślak

Bibliografia:

Komorowska H. (2005) Metodyka Nauczania języków obcych. Warszawa, Fraszka Edukacyjna